Enkele dagen vóór mijn verjaardag brak bij Bart een tand af tijdens het eten. Het was de tand links naast zijn voortanden. Het deed gelukkig geen pijn, maar het ziet er natuurlijk niet zo mooi uit. Helaas kan hij pas op 28 Maart terecht bij de tandarts. Nu had hij speciaal voor mijn verjaardag bij de viswinkel, waar we nooit meer komen tegenwoordig, twee salades met vis gekocht. Het waren heerlijke salades met pasta en pesto en scampi’s, tomaatjes en bolletjes mozzarella met kleine stukjes gemalen nootjes erover.
Terwijl we de eerste hapjes namen vroeg Bart of ik het lekker vond. En toen zag ik net een stukje pinda door het gat in zijn tanden naar buiten schieten. Hij schrok er zelf van, maar ik werd gelijk teruggegooid in de tijd naar een verjaardag (in 2015) van vrienden in Baarle-Nassau, waarbij de stukjes pinda me om de oren vlogen. Ik schreef er toen al een stukje over. Ik wilde jullie dit niet onthouden:
Je kent ze wel: mannen die zichzelf helemaal geweldig vinden. Mannen die wat gedronken hebben en uit zijn op een discussie om hun onverzadigbare ego nog maar eens te voeden. Ze zijn vol van zichzelf en houden er op geen enkel moment rekening mee dat hun discussie wel eens zou kunnen omslaan en zich tegen het onverzadigbare ego zou kunnen keren.
Ik was op een feestje samen met Bart. We kenden lang niet iedereen, maar er waren genoeg mensen waar we gezellig mee konden praten. Toen ik na een paar uurtjes, via de bank, een stoel en buiten weer binnen was beland aan een statafel, kwam ik oog in oog te staan met zo’n specimen. De man voerde de boventoon en was enorm fan van zijn eigen stem. Ik had hem al geobserveerd toen ik op de bank zat. Hij dronk wijn en at pinda’s die op de tafel stonden. Hij had over alles en nog wat een mening en je merkte dat, hoe later het werd, des te minder mensen bereid waren nog in discussie te gaan met deze man. Hij voelde zich krachtiger en krachtiger, zich totaal niet bewust van het feit dat hij de mensen tegen zich in het harnas joeg. Ik dacht: deze man heeft geen empathie, of toch heel weinig. Hij luistert niet goed, en dat kan ook niet, want hij is in zijn hoofd al bezig om het volgende argument te verzinnen om je tegen de grond te meppen, mentaal dan. Hij haalt zijn ‘in de breedte gegroeide’ interesse erbij en het feit dat hij al van jongs af aan is beginnen werken. School of opleiding wordt ‘overrated’, en hij beschikt over bergen mensenkennis en levenservaring. Hem hoef je niets meer te leren. Hij leest enorm veel boeken en weet over geschiedenis, aardrijkskunde en recente politieke ontwikkelingen alles. En het belangrijkste van al: hij respecteert zijn vrouw niet. Zij wordt stelselmatig aan de kant geschoven in een discussie, of zelfs met een ‘grapje’ de mond gesnoerd. Héél gênant.
Ik stond dus tegenover zo’n man. Normaal gesproken hou ik mij verre van zo’n types, want die wekken bij mij allerlei allergische reacties op, maar de situatie was nu zo dat ik tegenover hem kwam te staan. En zodra er een pauze leek te komen in mijn gesprek met mijn buurvrouw, sloeg hij toe. “Dus jij schrijft”, zei hij tegen mij, bij wijze van openingszin. Ik bespeurde een beetje cynisme. Ik stak mijn hand uit en zei vriendelijk: “Hallo, ik zal me even voorstellen, ik ben Sofie. En ja, ik schrijf”. Een beetje uit zijn comfortzone geslagen, stak hij in een reflex ook zijn hand uit en stamelde: “Kees, ik heet Kees”. Ik draaide me terug om en ging verder met mijn gesprek met mijn buurvrouw.
Een vol glas wijn en drie handen pinda’s later had Kees zich herpakt en probeerde het een tweede keer. Hij wurmde zich een weg tussen de andere mensen heen zodat hij naast mij kwam te staan. “Dus jij schrijft?” vroeg hij opnieuw. Ik knikte terwijl ik een slokje ice-tea uit mijn blikje nam. Hij nam een popie-jopie-houding aan terwijl hij van zijn zoveelste glas wijn dronk. Met popie-jopie bedoel ik dat hij nonchalant zijn linkervoet onder de tafel op een verhoogje zet, met zijn linker ellenboog op de tafel hangt en denkt dat hij er onweerstaanbaar uit ziet op die manier. Hij zette zichzelf letterlijk voor mij open, of zo moest dat eruitzien dan.
Hij bekeek me van top tot teen en zei vervolgens: “En waar ken ik jou van? Wat schrijf jij? Schrijf je in een bekend blad?” “Nee hoor’, zei ik. “Ik schrijf gewoon voor mezelf”. Ik was bepaald niet van plan om daar ook maar iets meer aan toe te voegen want ik kon aan alles aan hem zien dat hij niet echt geïnteresseerd was. Hij was gewoon op zoek naar iets. “Maar vertel eens, wat schrijf je dan, waar schrijf je dan over?” “Ik heb twee kinderboekjes geschreven en verder schrijf ik columns die ik op facebook zet. Die gaan gewoon over mij, over mijn leven”. Hij maakte een hoofdbeweging en hij schoot licht in de lach waaruit ik opmaakte dat het plaatje dat hij van mij in zijn hoofd had gemaakt steeds dichterbij bij zijn waarheid over mij begon te komen. “Wat is er dan interessant aan het leven van Sofie?” vroeg hij bijna sarcastisch. “Vertel mij nou eens waarom mensen jouw leven interessant vinden”. Hij kwam, zekerder als hij werd van zichzelf, helemaal in mijn ‘space’ staan. “Nou vertel eens So-fie, schrijf jij ook over Charly Ebdo, of over die lul-van-een-minister-president die wij hebben?”
Vroeger, en eigenlijk nog niet zo heel lang geleden, zou ik enorm onzeker worden van zulk soort mensen. Ik ben namelijk niet belezen. Ik was niet zo goed op school, ik heb helemaal geen interesse in politiek en weet er dus ook niets vanaf. Ik liet mij altijd van tafel lullen door dat soort mensen. Als je met feiten aankomt, win je het geheid van mij. Ik bezit niet veel feitjes, ook heb ik niet veel historische of parate kennis. Mijn hoofd is een vergiet. Ik heb zelf, lijkt wel, niet veel te zeggen over wat mijn hoofd belangrijk vindt om te onthouden en wat niet. Ik ben meer van de mensen. Ik hou van mensen en dieren. Ik vind ze fascinerend, interessant, leerzaam, mooi, en een onuitputtelijke bron voor mijzelf en mijn schrijven. Ik heb heel mijn leven van een afstandje gekeken naar mensen en geluisterd. Ik heb lichaamstaal leren lezen, gebaartjes leren interpreteren, gezichtsexpressies leren zien, emoties ervaren en gevoeld bij mezelf en bij anderen. Ik ben gevoelig voor wat mensen drijft, wie ze écht zijn. Ik wil mensen steunen, helpen, troosten en liefhebben en respecteren. Dus is het mij duidelijk geworden dat het helemaal niet betekent dat je erg slim bent als je veel feitjes kent. Je hebt dan simpelweg een goed geheugen. Dat heb ik zelf niet en dus heb ik een groot respect voor mensen die dat wel hebben. Maar daar raak ik niet meer van ondersteboven.
En dus zei ik tegen Kees: “Ik schrijf gewoon over mij, over mijn kijk op de wereld met mijn beelddenkend brein”. “Waar heb jij je opleiding gedaan dan? Journalistiek neem ik aan?” “Nee hoor Kees, ik heb geen opleiding gedaan. Ik ben geen journalist. Sterker nog: ik schrijf pas twee jaar”. Wat jammer nou, val ik nu nog verder door de mand? Voldoe ik nu helemaal aan jouw plaatje? “Wil je weten wat ‘beelddenken’ is Kees?” vroeg ik. “Ja”, zei hij, maar ‘nee’ zag ik aan zijn gezicht. Dus ik begon mijn uitleg door te vertellen dat ik beeld-gericht ben. Dat de woorden die uit andermans mond komen voor mij omgezet worden in plaatjes. Ik ‘zie’ alles, voordat ik het hoor. “O, maar dat heb ik ook”, zei Kees. “Dat is helemaal niet zo bijzonder”. Ik negeerde zijn opmerking en ging verder. “Ik zie grote plaatjes eerst, en dan pas de details. Niet zoals andere mensen. Die leren dat ‘a’ plus ‘b’ plus ‘c’ plus ‘d’ uiteindelijk bij ‘z’ uitkomt. Zo leer je het op school. Ik leer precies andersom. Laat mij het grote plaatje zien en dan kom ik zelf wel bij de kleine details uit”.
Kees was ‘not amused’. Hij stapte nu gevaarlijk dicht in mijn space, en begon een heel betoog. Hij stond met zijn armen te zwaaien en bij elke ‘f’ en ‘s’ vlogen de stukjes pinda, die nog tussen zijn tanden zaten, en de druppeltjes wijn over mijn gezicht. Ik deed een stap achteruit, en hij stapte weer dichterbij. “Sofie, ik geloof geen reet van wat je allemaal zegt. Ik ga je erop aanvallen, kun je dat hebben? Want ik geloof namelijk helemaal niets van wat je zegt. Dat is écht allemaal onzin!”
Kijk, en toen dacht ik bij mezelf: ‘wat ben jij zielig’. Jij valt me áán op iets dat uit mij komt. Ik schrijf vanuit mijn hart, vanuit mij. En jij gelooft daar niets van? Je hebt het niet eens door, maar jij maakt nu mijn hele plaatje over jou compleet. Maar voor één van de eerste keren in mijn leven, raakte ik niet van mijn stuk. Ik werd niet onzeker, en daar was ik megatrots op. Ik bleef gewoon staan, borst vooruit en schouders recht. “Sofie, nou moet je toch een luisteren”, denderde hij door. “Wij worden genaaid bij het leven door de zogenaamde leiders van de wereld. Weet jij van de windstromen die over de aarde gaan?” Vaag iets van gezien op Discovery geloof ik, ja. Ik knikte dus ‘Ja’ en ik deed weer een stap naar achteren. Kees leek aan mijn buik vastgeplakt. Hij ratelde van frustratie door over… ja… weet ik veel waarover, en bleef zijn wijn en stukjes pinda over mijn gezicht uitspreiden. Ik walgde ervan. “Weet jij dat we een ijstijd gaan krijgen hier in België? Weet jij dat er eigenlijk helemaal niets meer over is van het probleem van de ozonlaag? We worden voorgelogen en uitgemolken en bla, bla, bla...”
Ik vroeg me heel veel dingen af. Waar heeft die vent het over? Wat heeft het met mijn beelddenken te maken? Waar precies heb ik je ego gekwetst, dat je je zo onfatsoenlijk gedraagt? Waarom sta jij zo in mijn space, engerd? Zie je nu écht niet waar je mee bezig bent? Wat wil je hier nu eigenlijk mee zeggen?
“…en dus So-fie: als je dáár nu eens over schrijft, dán worden we misschien vrienden”. Ik keek hem aan alsof ik water zag branden. IEK, JAK, GATVER. Ik wil jouw vriend helemaal niet zijn. Ik wil niet met jou in discussie gaan over de ozonlaag. Ik wil helemaal niet schrijven over de ozonlaag! Ik wil jouw wijn en nootjes niet op mijn gezicht! Ik wil jou niet in mijn space, ik wil jou ver weg van mijn space als het even kan.
Ik wil graag schrijven over lieve, leuke of rare mensen, zoals jij Kees. Dus, bij deze.
